Włodzimierz Bednarski "W Obronie Wiary. 3. Zrodzony a nie stworzony" (Świadkowie Jehowy Pod Lupą)

3.1. Uczą, że Jezus jak Adam, został stworzony przez Boga, ale przed stworzeniem świata. Jest On stworzeniem i odmawiają Mu istnienia odwiecznego. Dziwnie definiują terminy 'Pierworodny' i 'Jednorodzony': "Nazwano go 'Pierworodnym' oraz 'jednorodzonym' Synem Bożym (...) To znaczy, że został stworzony..." ("Będziesz mógł żyć..." s.58); "Jezus został nazwany 'jednorodzonym Synem' Bożym, ponieważ stworzył go bezpośrednio sam Jehowa..." ("Wiedza, która prowadzi..." s.39).

Odpowiedź. 1) NT określa Pana słowami "Pierworodny" i "Jednorodzony", więc mówi, że jest On pierwszym i jedynym zrodzonym, a nie stworzonym (Hbr 1:6, J 3:16, 1J 5:18). Zapytajmy ŚJ, kto rodzi się z człowieka, a kto z Boga. Synem Boga zrodzonym jest przecież Bóg (J 1:18). Określenia -rodny czy -rodzony nie mają nic wspólnego ze słowem stworzony. W j.greckim pierworodny to prototokos, a pierwszy stworzony to protoplastos (Mdr 10:1 wg LXX). Jezus jest określany tylko tym pierwszym terminem, a tym drugim Adam. Zapytajmy też, czy stworzenie może stwarzać? Jezus przecież jest Stwórcą (Hbr 1:10, J 1:3, Iz 17:7, Kol 1:16), a nie stworzeniem.

2) Chrystus nie jest stworzeniem bo Kol 1:16 uczy, że "w Nim zostało wszystko stworzone i to co w niebiosach, i to co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne". Apostoł więc stwierdza, że nie istniało żadne stworzenie, któremu Chrystus nie dałby początku. Pierwsze jakiekolwiek stworzenie, czy w niebie, czy na ziemi, to dzieło Jezusa (Hbr 1:10 - ŚJ też ten werset odnoszą do Jezusa; "Prowadzenie rozmów..." s.378).

3) To, że Jezus jest "Pierworodnym wobec każdego stworzenia" (Kol 1:15) nie oznacza jak mówią ŚJ, że jest On stworzeniem. Pierworodny w Biblii to dziedzic, to ten, który dziedziczy po ojcu wszystko (Rdz 27:29, Hbr 12:16). Jezus jest więc "dziedzicem wobec każdego stworzenia" (Hbr 1:2 "Jego to ustanowił dziedzicem wszystkich rzeczy") por. Rz 8:29, Ps 89:28 ("A Ja Go ustanowiłem pierworodnym" tzn. dziedzicem bo On już był Synem Jedynym). Ciekawe, że Kol 1:15 jest oddawany inaczej przez niektórych biblistów np. ks.Kow. "Pierworodny przed wszelkim stworzeniem", ks.Rom. "jest pierworodnym w stosunku do każdego stworzenia". ŚJ liczą też na to, że nie przeczytamy dalszej części zdania "Pierworodny wobec każdego stworzenia". Tak się składa, że słowa "bo w Nim zostało wszystko stworzone" (Kol 1:16) są komentarzem tego wersetu. Gdyby termin "pierworodny" w Kol 1:15 oznaczał "pierwsze stworzenie" to konsekwentnie określenie "Pierworodny umarłych" (Ap 1:5) by musiało oznaczać pierwszego, który umarł. Tak jednak nie jest, bo pierwszy umarł Abel. Zauważmy absurd nauki ŚJ. Ich NT oddaje Kol 1:15: "pierworodny wszelkiego stworzenia", a "Będziesz mógł żyć..." (s.58) słowo "pierworodny" definiuje: "Nazwano go 'Pierworodnym' (...) To znaczy, że został stworzony...". Uzgadniając obie wypowiedzi otrzymujemy: "stworzony wszelkiego stworzenia". Wychodzi na to, że Jezus jest stworzony przez inne stworzenia!

4) Źle interpretują też Ap 3:14 ("Początek stworzenia Bożego"). Nie mówi ona, że Jezus jest stworzeniem, lecz, że jest tym, który dał początek każdemu stworzeniu, "Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało, co się stało" J 1:3 por. 1Kor 8:6, Hbr 1:2, 10. Te rozumienie potwierdza to, że określenie "Początek" jest w tej samej formie użyte w stosunku do Ojca i Syna: "Początek i Koniec" Ap 21:6 (o Ojcu) i "Początek i Koniec" Ap 22:13 (o Synu). Termin "Początek" pada też w Kol 1:18 ("On jest Początkiem") ukazując Syna jako tego, który wszystko z Ojcem rozpoczął. Por. "wszystko w Nim ma istnienie" Kol 1:17, "bo w Nim zostało wszystko stworzone" Kol 1:16, Rdz 1:1. Słowo gr. arche (początek) z Ap 3:14 można też przetłumaczyć na "zwierzchność" (władza), co w innych miejscach czynią ŚJ w swym NT (np. Łk 20:20, 1Kor 15:24, Ef 1:21, Kol 1:16, Tt 3:1). Jezus więc jest też "Zwierzchnością wszelkiego stworzenia".

5) Hbr 7:3 mówi nam o Chrystusie, który "nie ma ani początku dni", więc nieprawdą jest, że istniał kiedyś czas bez obecności Pana. Czyim Ojcem byłby Bóg - Ojciec odwieczny, w czasie gdy Chrystus nie istniał i jak Ojciec ten mógłby egzystować bez swej Mocy, Mądrości i Słowa (1Kor 1:24, J 1:1)? Komu okazywałby swą miłość, a Bóg jest Miłością (1J 4:8). Po co miałby On najpierw stwarzać Chrystusa i przez Niego stwarzać resztę? Czy nie miałby mocy Sam stworzyć wszechświata?

3.2. Uczą, że ponieważ Jezus wg nas jest "Początkiem i Końcem" (Ap 22:13), to w związku z tym nie jest On odwieczny, bo ma swój początek.

Odpowiedź. ŚJ nie akcentują drugiej części zdania, tzn. "Końcem", bo świadczyłoby to przeciw nim i wskazywałoby, że Jezus będzie miał swój kres, tzn. koniec. Oni uczą jednak o przyszłej wieczności Chrystusa. Nie zauważają także, że Ojciec też jest "Początkiem i Końcem" Ap 21:6, 1:8. Z ich zarzutu wynikałoby, że przydzielili Mu początek i koniec istnienia.

3.3. Uczą, na podst. Prz 8:22n.: "Jahwe mnie stworzył, swe arcydzieło, jako początek swej mocy, od dawna" (dot. mądrości Bożej, wg nich w tym wersecie podobnie jak w 1Kor 1:25 dot. Jezusa), że Chrystus jest stworzeniem.

Odpowiedź. Słowo "stworzył" w BT i BP jest przetłumaczone z j. hebr. tylko przypuszczalnie i opatrzone w BP literką "k". Oznacza ona, że w tym miejscu tekst hebr. jest krytycznie niepewny, stąd jego przekład jest jedynie prawdopodobny. Nie można więc używać tego tekstu jako argumentu. Np. BG tłumaczy: "Pan mię miał przy początku", ks. Wu.: "Pan mię posiadł przy początku", a BT I wyd.: "Posiadł mnie Jahwe". Tak też oddaje to wielu zagranicznych tłumaczy np. ang. Biblia Króla Jakuba lub New International Version. Zaś Prz 8:25 mówi o spłodzeniu, zrodzeniu lub istnieniu Mądrości (NP, BG, ks.Wu., BP, BT). Mądrości ze ST nie można interpretować jako osoby Jezusa. Obok niej występuje w tej księdze też Roztropność (Prz 8:1, 12, 7:4), Głupota i Pustota (Prz 9:13), rozum i wiedza (Prz 3:19n.). Zapytajmy ŚJ, kogo identyfikują z wyżej wymienionymi. Jeśli tych nie utożsamiają z osobami, czemu czynią to z Mądrością? Widać, że specyficzny rodzaj literacki Księgi Przysłów służy opisaniu przymiotu Bożego (nadając mu cechy osobowe), a nie osoby Chrystusa (por. Ef 3:10, Prz 1:20-23, 2:1-11, Job 28:28). 1Kor 1:30 podaje, że Chrystus dopiero przychodząc na ziemię "stał się dla nas mądrością od Boga i sprawiedliwością, i uświęceniem, i odkupieniem", więc wcześniej w ST nią dla nas nie był. To On jak Ojciec posiada mądrość, "W Nim wszystkie skarby mądrości i wiedzy są ukryte" Kol 2:3. Jeśli byśmy utożsamiali każdy termin przydzielony Chrystusowi z określeniami ze ST doszlibyśmy do absurdów. Np. Chrystus nazywany jest "światłością" (J 1:9, 8:12), ale nikt nie utożsamia Go ze światłością z Rdz 1:3. Wiemy też, że i Bóg Ojciec jest "Mądrością" (Rz 16:27 ks.Rom., kom. KUL; por. Biblia Nowego Świata przekład niem.), a nikt nie utożsamia Go z Mądrością z Prz 8:22. O Mądrości w Prz 1:20n. napisano, że "Mądrość woła na ulicach, na placach swój głos podnosi; nawołuje na drogach zgiełkliwych, w bramach miejskich przemawia", a o Jezusie powiedziano odwrotnie: "Nie będzie się spierał ani krzyczał, i nikt nie usłyszy na ulicach Jego głosu" Mt 12:19. Z dosłownej interpretacji słowa "stworzył" w Prz 8:22, jaką proponują ŚJ, wynikałoby, że Bóg przed stworzeniem Mądrości, wcześniej jej sam nie posiadał. Interpretacja ŚJ kłóci się sama z sobą. Uczą oni, że Bóg przez Jezusa stwarzał świat. A o Mądrości, którą oni utożsamiają z Chrystusem, powiedziano, że przy stworzeniu ona "była" lecz sama nie stwarzała (Prz 8:27), czynił to Bóg. Widoczny jest więc brak przemyślenia w wykładni ŚJ. Uczą, że nie może Prz 8:22 mówić o rzeczywistej Mądrości Bożej, bo Bóg ją posiadał zawsze, a o niej Biblia mówi, że jest stworzona. Stwierdzają więc, że ta Mądrość to stworzony Jezus. ŚJ nie zauważyli, że o światłości też jest napisane, że jest stworzona (Rdz 1:3), a jednak Bóg ją posiadał zawsze bo sam jest Światłością (Iz 60:19, Ps 27:1). Tak samo należy rozumieć problem Mądrości. Strażnica Rok XCVIII [1977] Nr 12 s.24 przyznaje też, że tradycja żydowska nie uważała Prz 8:22 za wypowiedź dot. Mesjasza. ŚJ dla poparcia swej interpretacji Prz 8:22 odwołują się nawet do apokryfów. Powołują się w Strażnicy Nr 3, 1992 s.21 na apokryficzny list św.Ignacego ( 107). Chociaż podaje ona, że "Zdaniem ogółu krytyków pierwszych osiem listów [z 15] rzekomo napisanych przez Ignacego jest fałszywych", to jednak odwołuje się do jednego z apokryficznych, nie przyznając się do tego, "Ignacy wskazał, że Syn nie istniał zawsze, lecz został stworzony. Przytoczył jego słowa: 'Pan [Bóg Wszechmogący] stworzył Mnie, początek Jego dróg'.". Wystarczy sprawdzić w książce pt. "Ojcowie Apostolscy" z serii "Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy" (Tom XLV 1990), która publikuje siedem prawdziwych pism Ignacego, aby przekonać się, że nie ma w jego autentycznych listach słów Strażnicy [Strażnica ta zna tę książkę, bo na s.23 wymienia ją]. Nasze rozumienie Prz 8:22 potwierdza np. Klemens Aleks. (ur.150), który nie identyfikował Mądrości z tego wersetu z osobą Jezusa ("Kobierce" VI:138,3-4; "Zachęta Greków" VIII:80) por. Tertulian (ur.150) "Lekarstwo na ukłucie skorpiona" 7. W innych pismach tych i innych pisarzy chrześcijańskich Mądrość identyfikowana jest z Jezusem albo z Duchem Św. [Ireneusz (ur.130-40), Teofil z Antiochii ( 182) patrz poniżej]. Wszystko zależy z kim polemizowali: czy z Żydami, czy z poganami, czy z różnymi heretykami, czy był to pozytywny wykład wiary.

3.4. Odwieczność Chrystusa potwierdza wiele fragm. Biblii. Nie jest więc On stworzony lecz "Zrodzony przed wszystkimi wiekami":

2Tm 1:9 podaje, że łaska Boża "nam dana została w Chrystusie Jezusie przed wiecznymi czasami".

1J 2:12n. stwierdza, że On jest od początku, więc zawsze, tak samo jak będzie zawsze w przyszłości.

Jak godzono zrodzenie Syna z Jego odwiecznym istnieniem? Justyn Męczennik (ur.100) pisał: "Jak ponadto widzimy, że z jednego ognia drugi ogień powstaje, a przez to nie zmniejsza się ten ogień, od którego się drugi zapalił, owszem, równo płonie, tak samo też nowy ogień, z tamtego wzniecony, płonie jak ogień prawdziwy, aczkolwiek nie umniejszył owego ognia, od którego się zapalił. Świadkiem moim będzie tutaj Słowo Mądrości, które samo jest owym Bogiem, zrodzonym z Ojca wszechrzeczy..." ("Dialog z Żydem Tryfonem" 61:2-3). Podobnie pisali: Tacjan (ur.130) "Mowa przeciw Grekom" (5:4); Tertulian (ur.155) "Przeciw Prakseaszowi" (8), "Apologetyk" (21,12) i Orygenes (patrz pkt 3.10.).

3.5. Chrystus nie mógł być stworzony na początku jak uczą ŚJ, bo "Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię" Rdz 1:1. Myśląc jak ŚJ, doszlibyśmy do tego, że Bóg wprowadził w błąd Izraelitów mówiąc im o stwarzaniu.

O Chrystusie powiedziano: "Na początku było Słowo" (J 1:1) i "nie ma ani początku dni" Hbr 7:3.

Iz 43:10 podaje o Ojcu, że "Boga utworzonego ["stworzonego" NP, BG] przede Mną nie było ani po Mnie nie będzie". Widać z tego, że Chrystus jako Bóg (J 20:28) nie mógł zaistnieć ani przed Ojcem, ani po Nim, nie mógł być też stworzony. Świadczy to o Jego ciągłym współistnieniu z Ojcem: "A Słowo było u Boga" (J 1:1), "który jest w łonie Ojca" J 1:18.

3.6. Chrystus nie jest stworzeniem bo Jk 1:18 mówi, że chrześcijanie są "pierwocinami Jego stworzeń" (Rz 16:5, 2Tes 2:13). Jednak Chrystus jest "pierwocinami" dla Ojca (1Kor 15:20, 23 BT), więc widać, że nie jest On stworzeniem (pierwociny - z gr. aparche).

3.7. Chrystus nie może być stworzony, bo każda osoba stworzona jest sługą wobec Boga, a Jezus dopiero w momencie wcielenia "przyjął postać sługi" Flp 2:7. Jeśli wcześniej nim nie był, nie mógł być stworzeniem. Gdyby nim zaś był, dziwne by było, że Ojciec jako Stwórca zwraca się do stworzenia tytułem "Panie" (Hbr 1:10 patrz pkt 3.1.2). Gdyby też Jezus był stworzeniem, dziwne by było, że określany jest tytułami, tymi samymi co Bóg Ojciec (patrz rozdz. "Bóstwo Chrystusa" pkt 2.1.2). Czy wreszcie stworzenie by mogło powiedzieć: "Kto mnie zobaczył, zobaczył także i Ojca (...) Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie" J 14:9n. Żadne stworzenie nie może wymieniać siebie przed Bogiem np. "Ja i Bóg". Jezus więc, nie może być stworzeniem bo stwierdza: "Ja i Ojciec..." J 10:30 por. 17:10. Św.Paweł zaś kilka razy wymienia Jezusa przed Bogiem Ojcem np. Ga 1:1, 2Kor 13:13, 2Tes 2:16.

3.8. Uczą, że ponieważ Chrystus jest "jednorodzonym Synem", więc musiał pojawić się później niż Ojciec.

Odpowiedź. Określenie "Syn Boży" czy "Zrodzony z Ojca" ma za zadanie ukazać nam to, że Chrystus pochodzi bezpośrednio od Ojca, i że ma tę samą co On Boską naturę (Kol 2:9). Syn Boży "jest w łonie Ojca" (J 1:18), więc jest jak On poza naszą czasowością. Jest też jak Bóg "Odwiecznym Ojcem" (Iz 9:5). ŚJ swe założenia starają się udowodnić na przykładzie Abrahama i Izaaka, więc wg kategorii ludzkich, a nie Bożych. Mówią oni, że Izaak jako jednorodzony pojawił się później niż jego ojciec ("Czy wierzyć w Trójcę" s.15). Biblia jednak jest daleka od ukazywania takich wniosków (nie jest jej celem sugerowanie przez termin "jednorodzony" kto był pierwszy, a kto drugi), bo na przykład o Lewim, który pojawił setki lat po Abrahamie mówi, że był już w czasach Abrahama w jego lędźwiach (Hbr 7:9n.), co nie znaczy, że przed nim istniał. To samo więc dot. się Izaaka. Zaś Syn Boży był zawsze i jest w łonie Ojca (J 1:18). J 1:18 nazywając Jezusa "Jednorodzonym Bogiem" pokazuje nam, że inaczej należy rozumieć słowo "jednorodzony" w kategoriach ludzkich, a inaczej w kategoriach Bożych. Chrystus będąc Jednorodzonym jest jedynym zrodzonym, a nie stworzonym przez Ojca, a Izaak jedynym spłodzonym przez Abrahama, żyjącym w tym czasie (gdy składał on ofiarę - Hbr 11:17 por. Rdz 22:2). Widać i tu, że słowo "jednorodzony" nie ma omawiać kolejności zaistnienia osób, lecz ich jedyność w pochodzeniu od swych ojców. Tłumacze BT oddali słowo gr. monogenes z Hbr 11:17 przez jedyny, a nie jednorodzony (chodzi o czas ofiary Abrahama), bo później Izaak miał braci (Rdz 25:1n.), więc nie był całe życie jednorodzonym. Chrystus zaś na zawsze jest Jednorodzonym Bogiem, "który jest w łonie Ojca" J 1:18. Kategorie Boże, to nie kategorie ludzkie.

3.9. Uczą, że ponieważ Jezus jest Synem Ojca więc nie może być współwiecznym Mu. Mówią, że syn jest zawsze młodszy od ojca.

Odpowiedź. ŚJ jak widać kategorie Boże sprowadzają do kategorii ludzkich, wieczność mieszają z doczesnością. Myśląc ich sposobem można dojść do tego, że Syn u Ojca w niebie był najpierw młodym a później nabierał lat, a Ojciec jak każdy ojciec musiał mieć też swego poprzednika itp. W kategoriach Bożych określenie "Syn Ojca" ma za zadanie ukazać to, że Jezus tak jak Ojciec ma naturę Bożą (Kol 2:9) i równoznaczne jest ono z określeniem "Jednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca" J 1:18. Określenie "Jednorodzony Syn Boży" (J 3:18) jest wymienne z tytułem "Jednorodzony Bóg" (J 1:18). Widać więc, że NT chce w/w słowami określić naturę Jezusa, a nie Jego wcześniejsze czy późniejsze zaistnienie. Określenie "zrodzić" w kategoriach ludzkich nie oznacza istnieć od tego momentu, bo już 9 miesięcy wcześniej pojawia się życie ludzkie. Cóż dopiero znaczy "zrodzić" u Boga, u którego czas nie istnieje.

3.10. O tym, że Chrystus jest zrodzony przez Ojca, a nie stworzony i istnieje odwiecznie potwierdzają pisma starochrześcijańskie:

Św.Ignacy ( 107) "Wyczekuj Tego, który jest ponad wszelką zmiennością, poza czasem, niewidzialnego, który dla nas stał się widzialnym..." ("Do Polikarpa" 3:2);

Hermas (ok.140) "Pasterz" 12:2 "Syn Boży został zrodzony przed wszelkim stworzeniem", (4:1) "Są to święci Aniołowie, stworzeni jako pierwsi";

Justyn Męczennik (ur.100) "Jego zaś Syn, który sam właściwie Synem jest zwany - Słowo, Które z Nim było razem przedtem niż świat był stworzony i jest zrodzony" ("Apologia" II:5,3);

Meliton z Sardes (ok.160) "On to jest Alfą i Omegą, On to jest Początkiem i Końcem - początkiem niepojętym i końcem nieuchwytnym. On jest Chrystusem" ("Homilia Paschalna" 105);

Św.Teofil ( 182) "Bóg przeto posiadając swe Słowo we własnym łonie, zrodził je ze swą Mądrością i wyniósł ponad wszystko" ("Do Autolyka");

List "Do Diogneta" (IIw.) "On, który był od początku, objawił się jako nowy, okazał się pradawnym i rodzi się zawsze młody w sercach świętych. On, Wieczny, dziś uznany jest Synem" (11:4-5);

Atenagoras (IIw.) "Kim jest Syn to krótko wam oznajmiam, że jest pierwszym Ojca zrodzeniem, ale nie dlatego, żeby był stworzony, bo od początku miał Bóg w sobie Słowo jako myśl odwieczną." ("Poselstwo na rzecz chrześcijan" 10);

Tacjan (ur.130) "Słowo zaś nie na próżno pojawiło się (...) zrodziło się bowiem przez uczestnictwo [w Boskiej naturze], a nie przez odłączenie" ("Mowa przeciw Grekom");

Ireneusz (ur.130-40) "Zawsze współistniejący z Ojcem Syn, dawno i od początku zawsze objawiał Ojca aniołom, archaniołom..." (Adversus haereses 2:30,9);

Klemens Aleks. (ur.150) "Kiedy mówi: Co było na początku (1J 1:1) to wskazuje na urodzenie Syna, który jest bez początku i razem z Ojcem istnieje (...) Słowo samo istniejące z Ojcem w jedności substancji jest wiekuiste i nie utworzone" (Adumbrationes in 1J 1:1) por. "Kobierce" V:38,7;

Tertulian (ur.155) "Pochodząc od Ojca, Synem się stał, jest pierworodny jako przed wszystkimi zrodzony, jest jednorodzony jako sam z Boga zrodzony i właściwie, bo z łona serca jego" ("Przeciw Prakseaszowi" 7:1); "pochodzi od Boga i przez pochodzenie jest zrodzony i dlatego Synem Boga i Bogiem nazwany w jedności natury. (...) W ten sposób to, co z Boga wyszło, jest Bogiem i Synem Bożym i jednym Bogiem obaj" ("Apologetyk" 21,11 i 13);

Św.Hipolit (ur. przed 170) "Samo tylko Jego Słowo jest z Niego, dlatego jest Bogiem, gdyż jest Bożej substancji." ("Odparcie wszelkich herezji").

Orygenes (ur.185) "Nie mówimy bowiem jak mniemają heretycy, że jakaś część substancji Bożej zmieniła się w Syna, albo że bez żadnego podłoża Syn został stworzony przez Ojca, to znaczy poza Jego substancją, tak że był czas kiedy Syna nie było, lecz mówimy (...) że z niewidzialnego i niecielesnego Boga Słowo i Mądrość jest zrodzona" ("O zasadach" 4:4,1) "Jest to bowiem narodzenie wieczne i wiekuiste, podobne do narodzin blasku ze światłości (...) w jaki sposób słowa nasze można poprzeć powagą Pisma Św. (...) List do Hebrajczyków nazywa Go 'odblaskiem Jego chwały i odbiciem Jego istoty' [Hbr 1:3]" (j/w. 1:2,4).

Dionizy Aleks. ( 264) "Chrystus jest wieczny będąc Słowem, Mądrością i Potęgą, nie jakoby najpierw nie był zrodzony, a potem Bóg Go zrodził, ale tak, że Syn nie ma istnienia sam przez się, lecz z Ojca" (De sententia Dionisii 15).

Św.Dionizy papież ( 268) "Niemniej jednak są winni, którzy Syna uważają za twór, tj. że Pan nasz jest utworzony (...) Chociaż boskie nauki dowodzą, że jest On zrodzony." ("O Trójcy Św. i wcieleniu").

Tytuł "W Obronie Wiary", podtytuł: "3. Zrodzony a nie stworzony"
URL: http://watchtower.org.pl/w_obronie_wiary-03.php
Autor: Włodzimierz Bednarski
Wprowadzono: 2001-02-13 (id:100). Ostatnie zmiany: 2002-03-03