Imię Boże Jehowa

Każdy kto się zetknął ze Świadkami Jehowy, zna na pewno ich przesadny stosunek wobec Imienia Bożego Jehowa (Jahwe), którym szafują na prawo i lewo niczym jakimś szyldem reklamowym.

Uwagi wstępne :

Wiemy, że w oryginalnym tekście hebrajskim Biblii nie było samogłosek. Wiemy też, że Imię Boże nie było przez Żydów wymawiane przez wieki, więc w tekście Biblii pozostał tylko milczący tetragram YHWH. Jakie samogłoski wstawiano pomiędzy te cztery tajemnicze litery i jak w tym wypadku wyglądała wymowa Imienia Boga w pełnym brzmieniu wraz z samogłoskami? Koncepcje są różne. Jednak najprawdopodobniej wymawiano to imię jako Jahwe. Skąd to wiadomo? Oto słowa jednego z biblistów:

"Transkrypcje greckie, m. in. w pismach Klemensa Aleksandryjskiego (+215) i Teodoreta z Cyru (+458) potwierdzają, że spółgłoski te czytano: Jahwe" (J Synowiec, Mojżesz i jego religia, Kraków 1996, str. 66).

Skąd więc wzięła się forma wymowy tetragramu Jehowa jaką stosują Świadkowie Jehowy? Otóż, jak wiadomo, masoreci żydowscy przepisujący tekst ST, nad tetragramem YHWH pisali Adonaj (Pan), aby czytający wiedział, że kiedy znajdzie to imię w tekście, to ma przez szacunek dla jego świętości wymówić Adonaj - Pan. Z czasem podstawiono samogłoski z Adonaj miedzy litery tetragramu i tak powstała zupełnie sztuczna forma Jehowa. Forma ta jest błędna, co przyznają nawet publikacje Świadków Jehowy: "Samogłoski a-o-a przepisane mylnie jako e-o-a i podłożone do tetragramu IHWH, zdeformowały odczytanie słowa "Bóg", przynoszące zupełnie sztuczną formę "Jehowa", rozpowszechnioną w dziewiętnastowiecznej literaturze" (Będziesz mógł żyć wiecznie w raju na ziemi, str. 43, podkreślenia JL).  

"Tym sposobem powstało nierzadko spotykane imię Jehowa, które jako niebiblijne powinno oczywiście zniknąć z użycia" (J Synowiec, Mojżesz...,  str. 66).

Forma ta jest więc błędna jednak stosowana przez Świadków Jehowy mimo ich świadomości tego.

 Stosunek Świadków Jehowy wobec imienia Bożego jest nieco obsesyjny. W rozmowach często podkreślają, ze imię to należy wymawiać jak najczęściej, przy każdej okazji, itd. Nic dziwnego, skoro broszura Świadków pt. Imię Boże, które pozostanie na zawsze daje Świadkom Jehowy zalecenie "posługiwania się nim nie tylko podczas oddawania czci Bogu, lecz także w codziennych rozmowach, oraz oznajmiania go innym.... Obyś zdał sobie sprawę z tego, jak ważne jest poznanie tego imienia i używanie go, zwłaszcza przy oddawaniu czci Bogu" (str. 30-31, podkreślenia JL).

  Natomiast ze słów z Dz Ap 15:14, gdzie czytamy iż Bóg wybrał lud dla imienia swego, Świadkowie wyciągnęli taki oto wniosek: "Czy mógłbyś się utożsamiać z ludźmi, których Bóg wybiera jako "lud dla swego imienia", gdybyś nie wypowiadał tego imienia ani go nie nosił?" (Imię Boże, które...., str. 30).

  W tej samej broszurze (str. 31) cytują teksty ST mówiące o "poznawaniu imienia" Boga, czy "rozmyślaniu" o nim (Malachiasza 3:16, Ps 91:14), które to teksty rzekomo nie każą robić w życiu nic innego jak tylko myśleć o tetragramie YHWH. Patrz tez inne teksty przytaczane przez Świadków w dyskusjach: Ps 74:18; Jer 23:27, itd.  Świadkowie Jehowy cytujący te wersy są pewni, że chodzi tu zawsze o tetragram. Jest to jednak tylko ich projekcja myślowa, co postaram się ukazać niżej.

  Wnioski dla Świadków są więc oczywiste: Bogu prawie na niczym nie zależy tak, jak na tym, żeby ciągle tylko mantrować w myślach i słowach tetragramem YHWH.

Ustosunkowanie się do stanowiska Świadków Jehowy

 Powyższe podejście Świadków Jehowy jest oparte na bardzo pobieżnych i niejednoznacznych przesłankach. W Starym Testamencie, słówko "imię" oznacza bowiem często coś innego niż imię własne. Oznacza po prostu osobę. Termin "imię" jest w ST bardzo wieloznaczny i tym samym kiedy natrafiamy na to słowo również w odniesieniu do Boga, to nie musi ono w tym wypadku mieć nic wspólnego z tetragramem i imieniem własnym Boga, a ma najwyżej coś wspólnego z samym Bogiem jako takim (chyba, że jest wyraźnie powiedziane, że chodzi o imię własne Jahwe jak np. w Iz 42:8, czy Jr 16:21). Poniżej podaje przegląd wielozakresowego użycia terminu "imię" w ST, stosowanego tam wobec Boga. Z poniższego zestawu wynika, że w pewnych kontekstach słowo imię odnoszone w ST do Boga nie ma nic wspólnego z teragramem Jahwe.

1) Imieniu Bożemu można śpiewać (Ps 7:18; 9:3). Jak można jednak śpiewać
tetragramowi?

2) Imieniu Boga można ufać (Ps 33:21; Iz 50:10). Sens: Bogu samemu można
ufać. Natomiast jak można  ufać tetragramowi YHWH (Jahwe/Jehowa)?

Po tym 'osobowym' charakterze terminu 'imię' znów widać, że Imię Boga znaczy
bardziej jego Osobą a nie tylko tetragram. Przyznają to nawet publikacje Świadków Jehowy podając, że: "Imię oznacza niekiedy samą osobę...." (Strażnica nr 10 z 1990 roku, str. 17).

3) Imię Boga wzrasta przed obliczem słońca (Ps 72:17 za Biblia Świadków Jehowy). Jak
tetragram może wzrastać?

4) Imieniu Boga można dziękować (Ps 138:2; Ps 142:8).  Jak można jednak
dziękować tetragramowi?

5) Imię Boga jest potężną twierdzą, czyli sens: Bóg może zapewnić
schronienie tym co mu ufają (Prz 18:10). Jak jednak tetragram może być
twierdzą?

6) W imieniu Boga można się chronić (Sof 3:12), czyli sens: Bóg zapewnia ochronę. Jak można się jednak schronić w tetragramie?

7) Imię Boga jest w jednym z aniołów (Wj 23:21).

Podsumowanie

Teksty z Nowego Testamentu (mówiące o "imieniu Boga"), jakimi Świadkowie Jehowy próbują wykazać, że należy wciąż posługiwać się tetrgramem Jahwe (por. Dz Ap 15:14), nie muszą mówić tego co chcą Świadkowie. Tym bardziej, że NT nigdzie nie używa imienia Jahwe, czy Jehowa. Wersy Biblii, mówiące o "imieniu" Boga, mają z reguły na myśli po prostu Boga, nie jego imię własne Jahwe. Jeśli się przyjmie wersje Świadków Jehowy, mówiącej, że mamy nic innego w życiu nie robić jak tylko poświęcać swe myśli samemu tetragramowi, to wyjdzie na to, że Bóg tak często nawołując do czci dla "swego imienia" nie chce czci dla siebie, ale jedynie dla  samego tetragramu. To wydaje się nierozsądne, więc należy przyjąć, że gdy w Biblii mówi się o potrzebie czci czy sławienia "imienia" Boga (nie wymieniając przy tym imienia Jahwe), to należy wnioskować, że chodzi tu o cześć dla samego Boga.  Nie powinno się z tych wersów wyciągać pobieżnego wniosku (jak robią to Świadkowie), że tu chodzi na pewno  o cześć dla tetragramu.  Niniejszym, przesadny stosunek Świadków Jehowy odnośnie przesadnego szacunku dla imienia Jahwe, przestaje być biblijnie uzasadniony.

Jan Lewandowski; sierpień 2001

BROOKLYN