Przede wszystkim należało by się zastanowić, czy można prowadzić analogię losów Septuaginty i NT tylko dlatego, że oba były napisane przez Żydów i po grecku? Septuaginta powstawała w III pne. gdy Żydzi dostali się pod panowanie greckie po podbojach Aleksandra Wielkiego! Świat przechodził wtedy szybki proces hellenizacji, który wypierał a język hebrajski. Nowy Testament powstał w świecie czasie, gdy świat był już zhellenizowany, a język hebrajski zastąpiony greckim a w najlepszym wypadku aramejskim, a od 100 lat świat podbijał łącińskojęzyczny Rzym. Powszechnie występowały odpisy LXX bez Tetragramu, Żydzi unikali wymawiania tego imienia. Nie było więc takiego przywiązania do hebrajskiego, jakie występowało w czasie powstawania Septuaginty! Co najważniejsze nie było tej samej potrzeby przypominania jeżyka hebrajskiego przez pisanie Tetragramu literami hebrajskimi. Czy tu występuje analogia? A na czym miała by się ona oprzeć?
Żeby potwierdzić tą teorię należałoby po pierwsze udowodnić, że pisarze NT korzystali właśnie z takich nielicznych odpisów LXX, które zawierały Tetragram. Po drugie należałoby wykazać, że stanowczo unikali oni parafrazowania i zastępowania słów ze źródła słowami bliskoznacznymi. Po trzecie, wypadało by udowodnić, że dla chrześcijan kluczowe znaczenie miało używanie imienia Jahwe. Co więcej, że tak czcili Tetragram, że nie wyobrażali sobie przekładania go na język grecki tak, jak Żydzi z II w p.n.e.
Nie jestem lingwistą więc nie umiem przeprowadzić analizy źródeł cytatów, więc nie będę się poruszał po tej płaszczyźnie. Uważa jednak, że ona nie ma wielkiego znaczenia. Wystarczy zauważyć, że również współcześni tłumacze Pisma widząc Tetragram „tłumaczą” go słowem Pan. Aby zrekonstruować to, co zapisali pisarze NT trzeba poznać ich przekonania i zasady cytowania i tłumaczenia.
Ale co do drugiego warunku, co do dokładności cytowania, to wiem z własnego kontaktu z Pismem, że jego autorzy (oczywiście patrząc z punktu widzenia naszych kryteriów) nie cytują, ale niemal wyłącznie parafrazują! Dla nich parafraza jest właśnie cytatem. Czasem tylko pojawia się coś, co my z przymrużeniem oka nazywalibyśmy cytatem. Na tą różnicę w pojmowaniu cytowania zwracali uwagę "mądrzy Żydzi", których czytałem. Nie można więc oczekiwać, że w cytatach ze ST zobaczymy słowo w słowo to samo. Cytowanie polega na przypomnieniu głównej myśli i w zależności od tego czy oddaje ją jedno słowo, czy zdanie, czy też kilka słów, tak rozległe będzie to ich cytowanie-parafrazowanie. Jeżeli więc Tetragram byłby istotną częścią głównej myśli danego wersetu to pewnie by się pojawił w takim cytacie. Tyle, że Żydzi zastępowali Tetragram pokazując, że zrozumienie przesłania Pisma nie zależy od wystąpienia w nim Tetragramu. Być może uważali, że jeśli ktoś jest jeden w swoim rodzaju, to nie ma potrzeby nadawać mu imienia.
Ale pomijając to wszystko, co dotąd napisałem mogę zadać pytanie inne. Załóżmy, że Żydzi chrześcijańscy chcieliby zapisać imię Jahwe to, czy mogli to uczynić? Oczywiście! Przecież imię Jahwe BYŁO ZAPISYWANE po grecku jako Jao lub Jabe. Zatem jeśli ktokolwiek chciał zapisać Jahwe po greku nie musiał męczyć się z literami hebrajskimi! Gdyby więc autografy zawierały Tetragram i ktoś chciałby uniknąć problemu błędnego odczytywania liter hebrajskich, to wystarczyło zapisać Jahwe po grecku jako Jabe!
Poza tym pisarze NT. nie unikali zapisywania słów hebrajskich po grecku. Czasami zapisano fonetycznie całe zdania tak, jak np. "Eli, Eli Lama Sabahtani". Wiecie kto to powiedział? Wiecie! Właśnie dzięki temu, że pisarze NT nie tłumaczyli wszystkiego i nie przejmowali zbytnio formą wymowy. Dlaczego mieliby tego nie zrobić z Tetragramem?
Mówi się, że Żydzi z powodu lęku przed nadużyciem Imienia Bożego zaczęli unikać wymawiania, aż w końcu wyrugowali je z przekładów Pisma i z mowy codziennej. Według niektórych trąci to zabobonem i wiarą w magiczną moc słów. Żydzi faktycznie przywiązują większą wagę niż my do znaczenia imion i starają się używać tzw. oryginalnej wymowy. Jednak Jezus nie używał imienia Jahwe częściej niż faryzeusze, nie nakłaniał uczniów do używania go, i nie piętnował żydowskiej tradycji unikania wymawiania! A chrześcijanie choć rozumieli prorocze znaczenie imion hebrajskich, to jednak nie cofali się przed używaniem ich greckich odpowiedników. Nawet imię Zbawiciela Jezusa nie zostało zapisane po żydowsku ale po grecku! Ba! Nawet nie zostało zapisane tak, jak należało to uczynić na podstawie Septuaginty, czyli Jozue! Mamy zupełnie inną, pospolitą formę tego imienia - Isous! Posiada ono zero bezpośredniego związku z pierwowzorem zarówno w formie jak i etymologii!
Zastanówmy się teraz, co tacy pisarze zrobiliby z Tetragramem mając go przekazać grekom? Tetragram jako całość nie pojawił się w NT. Ale jak wiemy Imię Boga pojawia się w formie skróconej Jah w Apokalipsie. Występuje ono w zawołaniu Halleluja! Hebrajskie imię Boga Jah jest tam pisane fonetycznie jako "JA". Nie zastąpiono go imieniem Kyrios tak, jak to miało w niektórych kopiach LXX. Pozostawiono jako zapis fonetyczny.
Z powyższego wnioskuję, że chrześcijanie nie przejmowali się tradycją żydowską co do unikania imienia Boga czy nie tłumaczenia żydowskich imion. Używali transliteracji czy zapisu fonetycznego słów aramejskich, wiec jeśli tylko chcieli to mogli zapisać Tetragram na parę sposobów.
Użytkownik bury edytował ten post 2008-06-13, godz. 14:08
